Thác Đầu Đẳng là một thắng cảnh trong khu vực Vườn quốc gia Ba Bể, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn cách thị trấn Chợ Rã khoảng 16 km. Sông Năng sau khi luồn dưới núi đá vôi Lũng Nham tạo thành động Puông khi chảy đến bản Húa Tạng thì bị hàng trăm tảng đá lớn chặn lại tạ thành dòng thác. Thác Đầu Đẳng hùng vĩ với chiều dài hơn 1.000 mét, thác tạo thành ba bậc, bậc trên chênh với bậc dưới từ 3 đến 4 mét theo chiều dài. Thác Đầu Đẳng nằm trên dòng sông Năng, là nơi tiếp giáp giữa Bắc Kạn với tỉnh Tuyên Quang. Thác Ðầu Ðẳng nằm giữa hai dãy núi đá vôi, có độ dốc lớn, là nơi con sông Năng bị chặn lại bởi những tảng đá lớn, nhỏ xếp chồng lên nhau với độ dốc chừng 500m, tạo thành một thác nước kỳ vĩ, hoà với phong cảnh rừng nguyên sinh. Tại khu vực thác Đầu Đẳng còn xuất hiện loại cá chiên với những con nặng trên 10 kg, đây là loại cá hiếm thấy hiện nay. Có thể ngồi ngắm thác trên những phiến đá lớn hoặc trên ban công gỗ xây phía trên cao.




Cách động Puông chừng 4km theo dòng sông Năng, một con rạch bên tay trái sẽ đưa du khách từ sông Năng nhập vào hồ Ba Bể, nhưng hãy khoan rẽ vào hồ vội mà hãy đi tiếp chừng 2,5km để đến bản người Tày Hua Tạng (xã Nam Mẫu) tại nơi tiếp giáp tỉnh Tuyên Quang, mà theo tiếng Kinh có nghĩa là Đầu Đẳng. Tại đây thuyền không thể đi tiếp vì dòng sông Năng bị những khối đá lớn nhỏ xếp chồng trên một đoạn dài gần 2km chia dòng nước thành nhiều dòng nhỏ chảy xiết tạo nên một thác Đầu Đẳng vừa bề thế vừa ngoạn mục.

Thác cao 53m đổ nước của toàn bộ hẽm sông Năng, len lỏi giữa những khối đá vôi lớn nằm chồng lên nhau và chia làm 3 đoạn: đoạn thứ nhất nước từ trên cao xối mạnh và khúc khuỷu; đoạn thứ hai, nước rẽ thành hai dòng; đến đoạn thứ ba, thác lại chảy lững lờ giữa những tảng đá, êm đềm và thơ mộng. Du khách sẽ rất ngạc nhiên thú vị khi phía sau dòng sông hiền hòa bỗng hiện ra một thác nước hung hãn tung dòng nước đục ngàu phù sa. Giữa thiên nhiên hoang sơ và kỳ vĩ, con người bỗng cảm thấy yếu đuối và bé nhỏ làm sao (!).

Tổng hợp từ Wikipedia và dulich24